وارد اغذيهفروشي در شمال شهر تهران شدم. درخواست ساندويچ مورد علاقهام را دادم. پسركي كه به سختي سرش از پشت يخچال اغذيهفروشي ديده ميشد شلنگ آب و تي را به كناري انداخت و ساندويچ پيشنهاديام را تحويل داد و سپس به شستوشوي كف اغذيهفروشي ادامه داد.كنجكاو شدم و سر صحبت را با او باز كردم. اهل يكي از شهرستانهاي شمالي كشور بود و از فرصت تعطيلي مدارس استفاده كرده و براي كار به تهران آمده بود.مي گفت دلش براي خانوادهاش تنگ شده است و آغاز مهر و بازگشايي مدارس را شمارش معكوس ميكرد. او تنها نيست. خودش ميگفت دوستش هم چند خيابان پايينتر در يك فروشگاه كار ميكند.
كم نيستند كارگران فصلي كه از سر بيكاري سر چهارراه ميايستند و به چپ و راست نگاه ميكنند تا كاري بيابند. مشكل كارگران بهويژه كارگران فصلي يكي دو تا نيست، بهطور مثال كارگران ساختماني تحت پوشش هيچ قانوني نيستند. اگر صاحب كار حقوق را يكماه نگه دارد يا شش سال حقوق ندهد به هيچ مرجعي نميتوانند شكايت كنند و اين بزرگترين مشكل كارگران ساختماني است.
البته بماند كه مشكل كارگران فصلي تنها مختص آنها نيست بلكه چندوجهي است و داراي تبعات اقتصادي و آسيبهايي در سطح جامعه است كه صدمات فراواني را به اين قشر و بازار كار و اشتغال كشور وارد ميكند. جامعهشناسان ريشه بسياري از خشونتهاي اجتماعي را به حضور كارگران فصلي ميدانند و براي خروج از اين بنبست راهكارهايي را ارائه دادهاند كه مجموعه همين راهكارها مسوولان را به فكر ساماندهي كارگران فصلي وا داشته است.
ارسال پيامك به كارگران فصلي
براي ارائه خدمات
معاون توانمندسازي و كارآفريني سازمان رفاه، خدمات و مشاركتهاي مردمي شهرداري تهران با اعلام اينكه براساس آمارهاي موجود تعداد كارگران فصلي تهران حدود 50 هزار نفر برآورد ميشود، گفت: اعلام شمارهتلفن چهاررقمي به شهروندان و ارسال پيامك به كارگران فصلي براي ارائه خدمات در دستور كار اين سازمان است.
محمدجواد ميرعرب با بيان اينكه اقدامات اوليه برنامهريزي اين طرح به پايان رسيده است، گفت: با برنامهريزيهاي صورتگرفته در آيندهاي نزديك اين طرح بهصورت پايلوت در چند منطقه اجرا ميشود. معاون توانمندسازي و كارآفريني سازمان رفاه، خدمات و مشاركتهاي مردمي شهرداري تهران يادآور شد در اين طرح در نظر داريم طي قراردادي با كاريابيها كارگران را معرفي كرده و شهروندان با يك شماره تلفن چهاررقمي مانند 2020 تماس گرفته و از كاريابي درخواست كارگر كنند كه تاكنون تعدادي شركت كاريابي اعلام آمادگي كردهاند ولي چون درآمدزايي از طريق كارگران روزمزد براي كاريابيها مشكل است، استقبال خوبي نشده و اين چند شركت هم از راههاي ديگري در كنار اين طرح بزرگ كسب درآمد ميكنند.
وي با بيان اينكه در سال 88 تنها پنج سامانه كارگران فصلي در پايتخت فعال بود، گفت: در سال 88 تعداد مراجعان به سامانههاي كارگران فصلي 9 هزار و 750 نفر بود كه براي هزار كارگر پرونده تشكيل شد در حالي كه در سال 89 تعداد مراجعان 36 هزار و 610 نفر بود.
وي افزود: تعداد سامانههاي كارگران فصلي در سال 89 نسبت به سال 88 با افزايش 300 درصدي از پنج سامانه به 16 سامانه افزايش يافت.
ميرعرب همچنين به شهرنوشت ميگويد در سال گذشته براي شش هزار و 191 كارگر پرونده تشكيل شد و هزار و 45 كارگر هم به سازمان فني حرفهاي براي اخذ گواهي مهارت معرفي شدند.
وي با اشاره به اجراي طرح ساماندهي كارگران فصلي در مناطق شهر تهران تصريح كرد: شهرداري تهران با توجه به وضعيت نامناسب كارگران در ميادين و چهارراهها تصميم گرفت طرح ساماندهي كارگران فصلي تهران را اجرا كند و در حال حاضر اين وظيفه به عهده سازمان رفاه خدمات و مشاركتهاي اجتماعي شهرداري است كه براساس آمارهاي موجود تعداد كارگران فصلي تهران حدود 50 هزار نفر برآورد ميشود ولي همان 36 هزار كارگري كه ساماندهي شدهاند در بانك اطلاعاتي ثبت ميشود.
ميرعرب با اشاره به حضور كارگران اتباع بيگانه بهخصوص افغانها در معابر شهر گفت: كارگران فصلي اتباع بيگانه بدون مجوز و پروانه كار در چارت ساماندهي كارگران جايي ندارند.
نحوه فعاليت 16 سامانه
كارگران فصلي در تهران
وي درخصوص نحوه فعاليت 16 سامانه كارگران فصلي در تهران اظهار داشت: در مرحله اول كارگر وارد سامانه شده و فرم خلاصه وضعيت كه شامل مشخصات شخصي، وضعيت شغلي و... است را تكميل ميكند و پس از آن تعهدنامهاي را امضا ميكند و بر اساس آن متعهد ميشود با رعايت اخلاق، ضوابط كاري و تلاش در جهت جلب نظر كارفرمايان و صاحبان كار انجام امور محوله را به درستي اجرا كند. در مرحله دوم كارگران بر اساس حرفه و تخصص خود از نظر گچكاري، جوشكاري، بنايي و... تقسيمبندي شده و در صورت نداشتن گواهي مهارت فني حرفهاي به اين سازمان معرفي ميشود كه آموزشها هم به صورت رايگان است و مرحله سوم زماني است كه مهارت كارگر براي سامانه اثبات شده و كارت و شماره براي كارگر صادر ميشود كه در داخل كارت نوع مهارت كارگر ذكر شده است و در آخر در مرحله چهارم كارفرمايان و صاحبان كار به سامانه مراجعه كرده و كارگران مورد نياز خود را انتخاب ميكنند.
يكي از برنامههاي اين سامانه اطلاعرساني به كارگران فصلي عضو سامانه از طريق پيامك براي اعزام به كار است. به نحوي كه پس از تماس شهروند كد رهگيري و نام كارگر به شهروند متقاضي اعلام شده و با ارسال كدرهگيري و آدرس به كارگر از طريق پيام كوتاه كارگر براي كار اعزام ميشود. اين در حالي است كه تصور كارگران فصلي اين است كه با ايستادن بر سر ميادين شهر فرصت كاريابي سريعتر برايشان مهيا ميشود كه اين نياز به فرهنگسازي بيشتر ميان اين قشر دارد. عضو شوراي اسلامي شهر اصفهان نيز با تاكيد بر اجراي طرح ساماندهي كارگران فصلي در مناطق شهر اصفهان گفت: لازم است در چهار گوشه اين كلانشهر مكانهايي براي كارگران فصلي در نظر گرفته شود و در حال حاضر اين وظيفه بهعهده معاون خدمات شهري شهرداري است.
عليرضا نصر با تاكيد بر اين مطلب افزود: ساماندهي كارگران فصلي طرحي ضروري است و بايد اين مهم جهت تكريم كارگران و شهر و شهروندان و حفظ فضاي شهري كارگران اين كلانشهر با ساماندهي در بانك اطلاعاتي انجام و ثبتنام شوند. وي با بيان اينكه تنها يك سازمان نميتواند همه وظايف را انجام دهد، اظهار كرد:در صورتي كه همه سازمانهاي مربوطه همكاريهاي لازم را داشته باشند ميتوان كارگران ساختماني را ساماندهي كرد. وي تشكيل و تقويت انجمنهاي صنفي كارگران فصلي و ساختماني را لازم و ضروري دانست و ادامه داد: با تشكيل اين انجمنها، آموزشهايي به كارگران داده و سپس كارت مهارت براي آنان صادر ميشود.

50 هزار كارگر فصلي ساماندهي ميشوند
سارا كاويان: يكي از برنامههاي سامانه اطلاعرساني به كارگران فصلي عضو سامانه از طريق پيامك براي اعزام به كار است. بهنحوي كه پس از تماس شهروند كد رهگيري و نام كارگر به شهروند متقاضي اعلام شده و با ارسال كد رهگيري و آدرس به كارگر از طريق پيامكوتاه كارگر براي كار اعزام ميشود