در اين ميان گاهي سازمانها، دفاتر، ارگانهاي دولتي و نيمهدولتي بهصورت مجزا يا مشتركا براي انجام اقدامي واحد با هدفي از پيش تعيينشده جهت مبارزه با يك دغدغه جهاني يا ملي فعاليتهاي گستردهاي را انجام ميدهند. البته چنين به نظر ميرسد برخي از اين مراكز، دانشگاهها را نيز سهيم ميدانند يا اينكه در داخل خود دانشگاه اقدام به تاسيس مراكزي در زمينه مورد نظر ميكنند. دانشگاه آزاد اسلامي بهعنوان يكي از بزرگترين مراكز دانشگاهي و پژوهشي در راستاي حمايت از تحقيقات، پژوهشها و پاياننامههاي دانشجويي و همچنين جهت غنا بخشيدن به ادبيات سياسي جهان، مجموعهاي را در سازمان مركزي دانشگاه تحتعنوان «دفتر مطالعات بينالمللي مبارزه با تروريسم» تاسيس كرده است.
مبارزه با تروريسم در اشكال مختلف و شناسايي زمينهها، خاستگاههاي پيدايش آن، شناسايي زمينههاي بروز خشونت، بررسي راهكارهاي مقابله با آن، تجميع ظرفيتها و توانمنديهاي نهادهاي مردمي و مراكز مطالعاتي در اين زمينه كه منجر به نهادينهشدن صلح و امنيت براي تمامي جوامع بشري است، از اهم آرمانها و برنامههاي دفتر مطالعات بينالمللي مبارزه با تروريسم دانشگاه آزاد اسلامي بهشمار ميرود.
حمايت از پاياننامههاي مقاطع كارشناسيارشد و دكترا، يكي از برنامههاي اجرايي و پيشروي دفتر مطالعات بينالمللي مبارزه با تروريسم است كه
در پي رهنمودهاي رئيس دانشگاه آزاد اسلامي، بخشنامهاي در اين خصوص از سوي معاونت پژوهشي سازمان مركزي دانشگاه درخصوص حمايت از پاياننامههاي تخصصي تحصيلات تكميلي در دو مقطع دكترا و كارشناسيارشد، همچنين در حوزههاي مطالعاتي و تخصصي در اختيار واحدهاي مختلف دانشگاهي قرار گرفته است و براساس آن دانشگاه از پاياننامههايي كه به تاييد و تصويب شوراي مشاوران عملي دفتر بينالمللي مبارزه با تروريسم رسيده باشد، حمايت مالي كرده و در صورت احراز شرايط و استانداردهاي لازم نسبت به چاپ و انتشار آن نيز اقدام خواهد كرد.
برگزاري «كارگاههاي آموزشي و نشستهاي پژوهشي در حوزه مطالعات تروريسم» در واحدهاي مختلف دانشگاهي با بهرهگيري از ظرفيت عظيم اعضاي هياتعلمي و مشاركت فعال دانشجويان مقاطع كارشناسيارشد و دكترا را ميتوان بهعنوان يكي از برنامههاي تخصصي و موضوعي اين دفتر دانست. با توجه به ظرفيتهاي هياتعلمي و دانشجويي در اين دانشگاه، دانشجوياني كه در مقاطع دكترا و كارشناسيارشد واحدهاي علوم و تحقيقات، همچنين در رشتههاي علوم سياسي، حقوق و جامعهشناسي ظرفيتهاي خوبي دارند، ميتوانند در دو سطح دانشجويي و اساتيد به توليد محتواي تخصصي در حوزه مطالعات تروريسم بپردازند. با عنايت به استراتژي دانشگاه مبنيبر اولويت بهرهگيري علمي و پژوهشي اساتيد و اعضاي هياتعلمي دانشگاه آزاد اسلامي مشاركت اين استادان، اعضاي هياتعلمي و دانشجويان واحدهاي مختلف دانشگاهي در فرآيند توليد كتب تخصصي تاليف و ترجمه مقالات علمي، همچنين بهرهگيري از ظرفيت و دانش تخصصي آنان در «فصلنامه تخصصي مطالعات تروريسم» مورد توجه ويژه اين دفتر قرار دارد. دانشگاه آزاد اسلامي در حوزه مطالعات مبارزه با تروريسم فعاليت گستردهاي داشته و تاكنون نزديك به 40 عنوان كتاب معتبر در زمينه مبارزه با تروريسم توسط دانشگاه آزاد اسلامي توليد، ترجمه و منتشر شده است.
در همين زمينه و به بهانه تشريح فعاليتها و دستاوردهاي مركز مبارزه با تروريسم، با دکترحسين سيروس، مديركل اين دفتر به گفتوگو پرداختيم كه شرح آن را در ادامه ميخوانيد.
مركز مبارزه با تروريسم چه زماني تاسيس شد و در كل هدف از تشكيل اين مركز چه بوده است؟
ايران هميشه در تبليغات و ادبيات رسانهاي خارج از كشور متهم به حمايت از تروريسم بوده و اين در حالي است كه جمهوري اسلامي خود قرباني ترور بوده است. ايران با وجود حمايت از نهضتهاي آزادي بخش و گروههاي جهادي و حركتهاي ضداستعماري و ظلمستيز، همچنان متهم است. بهعنوان نمونه بسياري از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و منتخبان ملت قرباني اين ترورها شدند و اخيرا نيز شاهد ترور نخبگان هستهاي و دانشمندان كشور بوديم. اين فضاها گوياي اين مطلب است كه ما هم در حيطه حكومتي و هم در حوزه غيردولتي و مردمي هميشه قرباني ترور و تروريسم بودهايم. همين موضوع بهانهاي شد تا ايده راهاندازي مركز مبارزه با تروريسم توسط جمعي از اساتيد و صاحبنظران اين حوزه طراحي شود. بر اين اساس سال 82 طرحي كه به تاييد و تصويب برخي از نخبگان و علاقهمندان اين حوزه رسيده بود، به دكتر جاسبي رئيس دانشگاه آزاد اسلامي ارائه شد و ايشان نيز موافقت خود را با اين طرح اعلام كرد. جناب آقاي دكتر جاسبي همان سال اين طرح را به هيات امناي دانشگاه آزاد اسلامي ارائه داد كه در بيست و يكمين اجلاس هيات امناي دانشگاه اين طرح و ساختار پيوست آن به تصويب رسيد و دفتري تحت عنوان دفتر مطالعات بينالملل مبارزه با تروريسم در سازمان مركزي دانشگاه آزاد اسلامي تاسيس شد. اين دفتر پس از تاسيس ضمن تفكيك ميان تروريسم و مقاومت اهتمام پژوهشي خود را در اين حوزه مستقر كرد. عمده فعاليت ما در اين مركز پژوهش در باب مبارزه با تروريسم و چالشهاي فراروي آن بوده و موضوعاتي از قبيل مطالعات امنيت، صلح و حقوق بشردوستانه نيز مورد توجه و اهتمام دفتر است.
اهم فعاليتهاي اين دفتر چه بوده است؟
ما در اين مركز در چند حوزه مختلف فعاليت داريم. در حوزه نشر كتاب بيش از 35 جلد كتاب با موضوع مبارزه با تروريسم منتشر نموده و يا در دست انتشار داريم. بيشتر اين كتابها با موضوعاتي از قبيل آشنايي با گفتمانهاي حاكم بر غرب و اينكه چه راههايي براي مبارزه با تروريسم وجود دارد، توليد ميشوند. در حوزه پژوهشنامه نيز توليد و انتشار پژوهشنامه تخصصي مبارزه با تروريسم را در دست انتشار داريم كه از نيمه دوم امسال قرار است بهصورت فصلنامه منتشر شود. همچنين اين دفتر تنها مركزي است كه مجهز به كتابخانه تخصصي درخصوص مبارزه با تروريسم به زبانهاي مختلف است كه دانشجويان و علاقهمندان ميتوانند از آن بهرهبرداري كنند. در اين مركز يك نشريه تخصصي به نام هزاره سوم منتشر ميشود كه در اختيار دانشجويان و واحدهاي دانشگاهي قرار ميگيرد. از ديگر فعاليتهاي اين دفتر راهاندازي سايت تخصصي دفتر مطالعات و تحقيق مبارزه با تروريسم است كه بهصورت يك پايگاه اطلاعرساني، گزارشها، تحليلها، مقالات، يادداشتها، نشستهاي تخصصي، كرسيهاي نظريهپردازي و توليدات علمي در اين زمينه را در اختيار كاربران قرار ميدهد. تهيه يك ژورنال انگليسي با همكاري واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي نيز از ديگر اقدامات اين مركز بوده كه در اختيار مخاطبان خارج از كشور قرار ميگيرد. همچنين بانك اطلاعات تخصصي دفتر تهيه شده كه در آن عناوين مختلف مقالات، گزارشها و كتابهاي مرتبط وجود دارد. از سوي ديگر نشستهاي تخصصي با موضوع مبارزه با تروريسم نيز برگزار شده كه در اين نشستها اساتيد به سوالات دانشجويان در اين زمينه پاسخ دادند. در چهار كنفرانس خارجي نيز شركت داشتيم و مقالاتي ارائه شده است كه ازجمله آنها ميتوان از كنفرانس تروريسم و مقاومت در بيروت، كنفرانس غزه در استانبول، كنفرانس حقوق بشر تروريسم در ژنو و كنفرانس تروريسم و آينده حقوق بشردوستانه در آفريقاي جنوبي نام برد. عضويت در كميتههاي مختلف در حوزه حمايت از فلسطين و شناسايي بيش از 170 مركز غيردولتي در خارج از كشور كه در حوزه مبارزه با تروريسم فعاليت ميكنند و تبادل اطلاعات با اين مراكز، ارتباط با برخي از كشورهاي همسايه و تبادل نتايج مطالعات و تحقيقاتمان، شناسايي اساتيد فعال در اين حوزه و تهيه بانك اطلاعاتي از اين افراد و تحليل محتواي فيلمهايي كه درخصوص مبارزه با تروريسم ساخته شدهاند از ديگر اقدامات مهم اين مركز است.
آقـاي دكـتـر، درخصوص نشستهايي كه با چهرههاي سياسي داشتيد كمي توضيح داده و بگوييد اين گونه نشستها چه دستاوردهايي داشته است؟
تاكنون نشستهايي با چهرههاي مختلف سياسي ازجمله آيتالله هاشميرفسنجاني رئيس هياتامناي دانشگاه، آيتالله عميد زنجاني (رياست وقت دانشگاه تهران)، حجتالاسلام قمي (معاون بينالملل دفتر مقام معظم رهبري)، آيتالله مكارمشيرازي، دكتر ولايتي مشاور بينالمللي مقام معظم رهبري، معاونان آموزش و پژوهش وزارتخانههاي امور خارجه و وزارت كشور و معاون پژوهش سازمان فرهنگ و ارتباطات برگزار كرديم كه دستاوردهاي بسيار مفيدي داشته است. البته اين مركز با سازمانهاي دولتي ازجمله سازمان صدا و سيما، حوزههاي علميه و سازمان تبليغات اسلامي نيز نشستها و تعاملاتي داشته است. همچنين نهم مهرماه سال جاري كنفرانس حمايت از انتفاضه ملت فلسطين به ميزباني دكتر لاريجاني رئيسمجلس شوراي اسلامي و حضور يكايك پارلمانهاي بيش از يكصد كشور دنيا برگزار ميشود كه اين دفتر نيز در كميسيونهاي جانبي آن حضور و مشاركتي فعال خواهد داشت.
آيا دفتر مطالعات بينالمللي مبارزه با تروريسم تنها در دانشگاه آزاد اسلامي راهاندازي شده است يا در ارگانهاي ديگر مشابه آن وجود دارد؟
در حال حاضر دانشگاه آزاد اسلامي تنها نهادي است كه اهميت اين موضوع را درك كرده و در اين حوزه بهصورت علمي و آكادميك فعاليت ميكند. تاكنون نهادها و سازمانهاي زيادي درخصوص مبارزه با تروريسم فعاليتهاي پراكندهاي انجام دادهاند اما دانشگاه آزاد اسلامي تنها نهادي بود كه به اين فعاليتهاي تبليغي و شعاري پايان داد و اين موضوع را ملبس به لباس علمي و آكادميك كرد و بهصورت ويژه و تخصصي به مطالعه و تحقيق در حوزه مبارزه با تروريسم پرداخت. دانشگاه آزاد اسلامي ظرفيتهاي موجود در اين حوزه را باور و حمايت كرد و اساتيد فعال در اين حوزه را در دانشگاههاي مختلف شناسايي كرد و مورد حمايت قرار داد.
آيا شما در اين مركز دانشجويان را درخصوص پاياننامههايي كه در حوزه مبارزه با تروريسم دارند، حمايت ميكنيد؟
ما در اين خصوص مكاتباتي با تمام واحدهاي دانشگاهي انجام داديم تا پاياننامههاي دانشجويان كه در حوزه مبارزه با تروريسم تهيه شده و يا خواهد شد را براي ما ارسال كنند تا در زمينه تكميل اين پايان نامهها از آنها حمايت و پشتيباني علمي كنيم. ما در اين خصوص از پاياننامههاي دانشجويان تحصيلات تكميلي حمايت مالي ميكنيم و همچنين در زمينه تكميل اين پاياننامهها با در اختيار گذاشتن منابع، كتب تخصصي به زبانهاي مختلف و معرفي اساتيد برجسته و صاحبنظر در اين حوزه آنها را ياري ميكنيم.
طبق شنيدهها قرار بود يك همايش بينالمللي درخصوص مبارزه با تروريسم برگزار كنيد، چرا اين همايش برگزار نشد؟
تمام كارها و مقدمات اين همايش انجام شده بود، از داخل و خارج اطلاعرساني و 700 مقاله مختلف ارسال شد و محورهاي همايش نيز طراحي شد ولي بنابر دلايلي كه به اقتضائات داخلي و بينالمللي آن روز باز ميگردد با هماهنگي دستگاههاي ذيصلاح و اخذ مجوز از رياست دانشگاه برگزاري كنفرانس بينالمللي به تعويق افتاد و به زمان شايستهاي موكول شد.
برنامههاي آينده دفتر چگونه و در چه زمينهاي است؟
رويكرد تاليفمحوري و توليد و انتشار محتواي تخصصي به زبانهاي فرانسه و عربي از اولويتهاي آينده دفتر است. حمايت از برگزاري نشستهاي تخصصي در واحدها، برگزاري كرسيهاي نقد و نظر در اين حوزه و ارتقاي سطح كمي و كيفي كتابخانه و مركز اسناد تخصصي دفتر بهعلاوه فعالسازي سايت تخصصي دفتر به زبانهاي عربي و انگليسي اهم فعاليتهاي دفتر مبارزه با تروريسم دانشگاه آزاد اسلامي را تشكيل ميدهد.

مبارزه با تروريسم بهصورت علمي و آكادميك
سیما فراهانی: در دوراني به سر ميبريم كه اپيدمي بيماريها، جنگهاي رواني، استثمار و استعمار، فرآيندهاي تاثيرگذار فرامنطقهاي و بينالمللي، همچنين مبارزه با تروريسم، آن هم بهصورت همهجانبه به تار و پود مرزهاي ملي و بينالمللي رسوخ يافته است.