شهرداری تهران در سال 89 نسبت به تدوین طرح جامعی در این حوزه اقدام کرد و پس از آن خطوط ویژه دوچرخه را در مناطقی نظیر 5، 8، 12، 14، 19، 21 و 22 راهاندازی کرد. سیدجعفر تشکریهاشمی معاون حملونقل و ترافیک شهردار تهران نیز، سال 90 را سال توسعه دوچرخهسواری دانست و از عزم شهرداری برای تامین زیرساختهای این موضوع خبر داد.
توسعه دوچرخهسواری در حملونقل شهری در حالی از سوی شهرداری تهران دنبال میشود که رئیس ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشور نیز، با اعلام اینکه دوچرخه ویژه بانوان در حال طراحی است، از افق جدیدی در حملونقل غیرموتوری در آینده خبر میدهد. اهمیت دوچرخهسواری بهعنوان یک وسیله حملونقل پاک و ارزان و نیز، نیاز جامعه ماشینی به تحرک و فعالیتهای جسمانی شهرداری تهران را بر آن داشت که به توسعه این مقوله روی آورد. در تهران، توسعه دوچرخهسواری میتواند درمانی بر زخمهای کهنه پایتخت کشورمان نظیر ترافیک، آلودگی هوا و آلودگی صوتی باشد. زخمهایی که اگرچه ظاهرشان همچون کلافی پیچیده است، اما راهحلهایی به سادگی استفاده از دوچرخه در حملونقل شهری دارد.
بنا بر اظهارات تشکریهاشمی، تا پایان امسال مجموع خطوط ویژه دوچرخه در سطح شهر تهران، به بیش از 300 کیلومتر خواهد رسید و هزار خانه دوچرخه نیز، در نقاط مختلف پایتخت راهاندازی خواهد شد تا شهروندان بتوانند از یکصدهزار دوچرخه موجود در آنها، برای رفع نیازهای حملونقلی کوتاه مسیر خود استفاده کنند.
تشکریهاشمی با بیان اینکه مسیرهای طراحیشده برای دوچرخه در سه گروه دستهبندی شده است، توضیح داد: بخشی از مسیرها کاملا جداسازی شده و بخش دیگری از مسیرها بدون اینکه جداسازی شود، از طریق علامتگذاری سهم عبور دوچرخه مشخص میشود. به گفته وی، در برخی معابر که ظرفیت پیشبینی مسیر دوچرخه به دو شکل یادشده وجود ندارد، با استفاده از بار ترافیکی اجازه عبور به دوچرخه داده میشود. معاون ترافیک شهردار تهران همچنین، با اشاره به استقبال چشمگیر مردم از دوچرخه گفت: شماری از شهروندان برای رفع نیاز حملونقلی خود در مسیرهای کوتاه به عضویت ثابت استفاده از خانههای دوچرخه درآمدهاند. وی خاطرنشان کرد: ساعت کار خانههای دوچرخه پایتخت اغلب از هفت صبح آغاز شده و تا 19 ادامه مییابد. به اعتقاد وی، مرکز شهر باید به منطقهای با حداقل خودرو تبدیل شود و خطوط دوچرخهسواری و پیادهروی در هسته مرکزی شهر توسعه یابد.
زنان سهمی از خانههای دوچرخه ندارند
همه ظرفیتهای زیرساختی توسعه دوچرخهسواری برای رفع نیازهای حملونقل شهری در صورتی به حداکثر کارآمدی خود خواهد رسید که همه شهروندان واجد شرایط بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند. اما در حالی که شمار قابلتوجهی از سفرهای کوتاه شهری توسط «زنان» صورت میگیرد، آنها سهمی از ظرفیت خانههای دوچرخه ندارند. تشکریهاشمی چندی پیش در این رابطه، با بیان اینکه در حال حاضر استفاده از دوچرخه در سطح شهر تنها برای آقایان میسر است، به ایسنا گفته بود: در مورد استفاده یا عدم استفاده زنان از دوچرخه در سطح شهر باید «شورای فرهنگی اجتماعی زنان» اظهارنظر کند. به گفته وی، به دلیل برخی مسائل فرهنگی و ارزشهای اجتماعی که همه به آن پایبند هستیم باید ملاحظات مربوط به استفاده زنان از دوچرخه در سطح شهر لحاظ شود و متخصصان امور فرهنگی و اجتماعی باید در اینباره اظهارنظر کنند.
شورای فرهنگی اجتماعی زنان و تجدید نظر در دوچرخهسواری زنان
در همین رابطه، کبری خزعلی ـ رئیس شورای فرهنگی، اجتماعی زنان ـ با بیان اینکه این شورا براساس سیاستهای مصوب شورایعالی انقلاب فرهنگی حرکت میکند، تاکید کرده بود: در مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی بر عدم استفاده زنان از دوچرخه در سطح شهر تاکید شده است. وی درخصوص اینکه آیا موضوع استفاده زنان از دوچرخه در سطح شهر بهمنظور بررسی در دستورکار شورای فرهنگی و اجتماعی زنان قرار دارد یا خیر، گفته بود که این موضوع جزو شرح وظایف شورا نیست، بلکه باید تقاضای آن از سوی نهاد پیشنهاددهنده، به شورای فرهنگی، اجتماعی زنان برسد تا پس از بررسی، نظرات اعضا را دریافت و در این رابطه اعلام نظر کنیم.
زنان صاحب دوچرخههای ویژه میشوند
با این همه، محمد رویانیان ـ رئیس ستاد مدیریت حملونقل و سوخت کشورـ با اشاره به عزم دولت برای توسعه حملونقل پاک از طریق دوچرخهسواری، از طراحی دوچرخه ویژه زنان خبر داد و افزود: این دوچرخه که در دست طراحی است، دارای ویژگیهای لازم برای حفاظت از زنان و رعایت شئونات لازم خواهد بود. وی البته زمان دقیق تولید این دوچرخه را اعلام نکرد، اما گفت: هنوز امکان استفاده زنان از دوچرخه در حملونقل شهری وجود ندارد. خبر کوتاه است، اما جدید و امیدوارکننده و به نظر میرسد مطرح شدن این خبر از سوی عالیترین مقام سیاستگذار حملونقلی کشور، افقی جدید را پیش روی حملونقل پاک شهری باز خواهد کرد و در حالی که شهرداری تهران، عزم تامین زیرساخت در این حوزه را کرده است، میتوان به آینده آن امیدوار بود و دیر نیست روزی که ایستگاههای دوچرخه پایتخت در خدمت اهداف شبکه حملونقلی شهر تهران قرار گیرند و همه شهروندان بتوانند برای مسیرهای مختلف شهری یا دستکم، دسترسی به ایستگاه سامانههای حملونقلی نظیر مترو و اتوبوس از مزایای آن بهرهمند شوند و خیابانهای پایتخت بیش از هر زمان دیگری، میزبان خودروهای حملونقل عمومی شود.

دوچرخه زنان در راه است
گروه جامعه: هرچند تلاش شهرداری تهران بر توسعه حملونقل عمومی برای مبارزه با آلودگی هوا متمرکز شده است اما مساله ناهماهنگی و مشکلات پیشآمده بر سر پرداخت سهم دولت در بودجه مترو، شهرداری را در این سالها بر آن داشته تا به راهحل دیگری هم فکر کند؛ دوچرخه.