بهخصوص در ایران با عنایت به تنوع قومی گسترش و تعمیق مطالعات مربوط به مردمشناسی از اهمیت خاصی برخوردار است. مخصوصا مطبوعاتی که در گستره ملی منتشر میشوند باید ملاحظات مربوط به اقوام مختلف ایرانی را در نظر بگیرند و این ممکن نمیشود مگر با گسترش و تعمیق مطالعات مربوط به این حوزه که به عهده مراکز تولید علم و دانشگاههای کشور است.
یکی دیگر از دانشهای مورد نیاز حتمی مطبوعات، دانش روانشناسی اجتماعی است که در دو سو قابل مطالعه است. سویه اول آن مربوط به حوزه ایرانی با عنایت به خصایص ملی و مذهبی ایرانیان است و سویه دیگر روانشناسی اقوام مختلف ایرانی است که منابع قابل توجه و عنایتی در این دو زمینه در اختیار نیست. هرچند میتوان این موضوع را به مطالعات جامعهشناسی نیز تسری داد که در ایران سابقه نهچندان تازهای دارد اما در بخشهای دیگر علوم منابع به حد کافی برای جویندگان یافتنی است.
به هر روی بومی شدن تکنیکها و تاکتیکهای روزنامهنگاری در ایران قطعا عبور از پیشنیازهای فوق را میطلبد و در این مسیر مراکز تولید علم و نیز دانشگاهها میتوانند بسیار موثر باشند.
رشد مطبوعات از نظر حرفهای نیز نیازهایی دارد که بدون توجه به رشد حرفهای در حرفههای مرتبط با روزنامهنگاری نمیتوان انتظار داشت که مطبوعات بتوانند به مسوولیتهای قانونی خود به نحوی عمل کنند که پاسخگوی نیازهای کشور و ملت باشند.
بهرهمندی از دانشها و هنرهایی نظیر کارتون، گرافیک، عکس، صنعت چاپ و برخی از صنایع و خدمات دیگر از بدیهیترین نیازهای مطبوعات است. در این نگاه نمیتوان برای مطبوعات که محصول نهایی فراگردهای ارتباطی بین دانشها و صنایع و خدمات بالادستی است، رشدی قائل شد مگر آنکه شاخصهای رشد موارد مذکور احصا و امکان بهرهمندی مطبوعات از آنها فراهم شود.
نمایشگاه مطبوعات شاید فرصتی بود برای تعامل دستاندرکاران رشتهها و دانشهایی که به نحوی در خدمت مطبوعات قرار دارند تا بدینوسیله بتوان زمینههای واقعی رشد مطبوعات را مورد ملاحظه و سنجش قرار داد.
نباید این خطا که رشد مطبوعات را در تعدد عناوین یا تیراژ میسنجد صحیح فرض کرد. هرچند تعدد عناوین و شمارگان کلی مطبوعات کشور به هر حال جزو شاخصهای کمی سنجش رشد یا پسرفت مطبوعات محسوب میشود اما مطبوعات اگر از درون به طور ملموس و واقعی با ارکان جامعه آشنایی کافی نداشته باشند ایبسا که شمارگان پرتعداد باعث بهوجود آمدن تهدیدهای ناخواستهای باشد که آسیبهای ناشی از آن عرصه مطبوعات را به تحدید بکشاند.
بدیهی است دستکم در بخشهای جنبی نمایشگاه مطبوعات که فرصتی است برای این صنعت تزئینی میتوانست به برخی از موضوعات مذکور اختصاص یابد تا دستاندرکاران مطبوعات امکان ارتقای فنی، تخصصی و حرفهای خود را در زمینههای یادشده جستوجو و ارزیابی کنند.
خدا را چه دیدهای، شاید روزی سهام مطبوعات مختلف قابل عرضه در بازارهای بورس باشد. اگر... اما... شاید...

یک جوالدوز به خودمان!
بهروز قزلباش: رشد مطبوعات منوط به آمادهسازی بستری است که امکان بالندگی و رشد را فراهم کند. با عنایت به وابستگی رشته روزنامهنگاری به دانشهای علوم اجتماعی، نظیر جامعهشناسی، روانشناسی اجتماعی، مردمشناسی، علوم سیاسی، تاریخ و حقوق به معنای عام آن، رشد مطبوعات از سویی معطوف به بومیشدن و گسترش مطالعات مورد اشاره است.