اینجا طیف وسیعی از جانوران از نظر جثه یافت می شوند؛ از حشره خور کوتوله 2 گرمی در دشت مغان گرفته تا خرس قهوه‌ای به وزن بیش از 200 کیلوگرم و جالب تر آنکه تنها در میان مهره داران بیش از 250 گونه پرنده در استان اردبیل شناسایی و گزارش شده که این تعداد گونه‌ معادل همه گونه‌های پرنده چندین کشور اروپایی است اما چه حیف و صد افسوس که جانشان با شکار بی رویه و تخریب وسیع زیستگاه‌های آن در خطر است و ممکن است در ایران نیست شوند.

متاسفانه روند انقراض گونه‌های زیستی با سرعت نگران کننده‌ای افزایش یافته و ایران نیز از این گردونه انقراض درامان نیست و قطعا با حذف هر گونه جانوری از چرخه طبیعت و از دست رفتن نقش آن در پایداری محیط زیست، کره خاکی یک قدم به سوی نابودی پیش خواهد رفت.

وضعیت قرقاول نماد حیات وحش استان اردبیل رو به هشدار است

مدیرکل محیط زیست استان اردبیل، چالش های حیات وحش استان را در مقابل ایسنا ردیف کرده و هشدار داد: متاسفانه در 3 دهه گذشته به واسطه شکار بی رویه و تخریب وسیع زیستگاه‌های قرقاول در مناطق جلگه‌ای رو به کاهش است به طوری که سازمان حفاظت محیط زیست با تدابیر لازم در حوزه شکار این گونه و عدم صدور پروانه شکار و از طرفی حمایت از زیستگاه‌های منحصر به فرداین پرنده در مناطق میان‌بند و جلگه‌ای شرایط جمعیتی آن را ترمیم می کند ولی هنوز وضعیت این گونه رو به هشدار است.

مدیرکل محیط زیست استان اردبیل با اشاره به اینکه قرقاول نماد حیات وحش استان اردبیل است ، اضافه کرد: این پرنده با نام علمیPhsianus colchicus بزرگترین گونه از تیره ماکیان است که عمدتا در جنگل‌های مرطوب و بوته‌زارهای تمشک و گاه درختان پهن‌برگ آشیانه‌سازی می‌کند. جمعیت این گونه منحصر به فرد که از زیبائی خیره کننده‌ای برخوردار است.

شهند با بیان اینکه تخریب زیستگاه، بارزترین اثر انسان بر اکوسیستم‌های طبیعی استان اردبیل است، خاطر نشان کرد: به طور عمده در نتیجه افزایش فعالیت‌های کشاورزی، جاده‌سازی، رشد شهرنشینی و از بین بردن منابعی همچون جنگل‌ها، مراتع و سایر اکوسیستم‌های طبیعی ایجاد شده است.

وی ادامه داد: تخریب برخی از زیستگاه‌ها و انقراض گونه‌هایی مثل آهوی دشت مغان، قوچ و میش ارمنی طی سالیان گذشته مصداقی از پیامدهای تخریب زیستگاه‌ها در این استان است.

بیشتر زیستگاه های حیوانات اردبیل به تصرف انسانها درآمده است

مدیرکل محیط زیست استان اردبیل ادامه داد: تضاد منافع و تعارضات انسان با حیات وحش یکی دیگر از چالش‌های پیش روی حیات وحش استان اردبیل است. امروزه انسان‌ها بیشتر مناطق استان اردبیل را که قبلا در آنها اثری از سکونت انسان دیده نمی‌شد، به تصرف خود درآورده‌اند. این امر از یک سو موجب تخریب زیستگاه‌ها و منابع و از سوی دیگر منجر به افزایش تقابل و مواجهه گونه‌های حیات وحش با انسان شده است.

مرگ و میر دسته جمعی حیات وحش چالش دیگر محیط زیست ایران

وی در ادامه با اشاره به آسیب‌های طبیعی حیات وحش نیز اشاره کرد و گفت: شیوع انواع بیماری‌های حیات وحش در طی سال‌های اخیر و مرگ و میر دسته جمعی حیات وحش چالش دیگری را به این مخلوقات زیبای خداوندی در جای جای کشور وارد کرده که خوشبختانه این بیماری‌ها تاکنون درهیچ یک از زیستگاه‌های استان اردبیل گزارش نشده است.

شکار بی رویه و غیرقانونی حیات وحش بعد از تخریب زیستگاه، دومین عامل اصلی نابودی حیات وحش استان اردبیل

شهند، شکار بی رویه و غیرقانونی حیات وحش بعد از تخریب زیستگاه را دومین عامل اصلی نابودی حیات وحش استان دانست و اظهار کرد: حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه‌ها نیز یکی دیگر از چالش‌های حیات وحش استان است که متاسفانه در حال حاضر 2 برابر ظرفیت استان است.

به گفته مدیرکل محیط زیست استان از دیگر عوامل بروز چالش برای حیات وحش استان اردبیل می‌توان به جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها و جمعیت گونه‌ها، وجود سلاح‌های غیر مجاز، خشکسالی‌های متناوب، نبود امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی کافی برای حفاظت و ضعف قوانین و مقررات اشاره کرد.

تنوع زیستی یا غنای گونه‌ای، شبکه‌ای از همه موجودات زنده، اعم از گیاهی و جانوری است و نژادهای انسان و انواع جانوران، گیاهان و موجودات تک سلولی را در بر می‌گیرد. گونه‌های زیستی علاوه بر آنکه نیازهای ضروری و اولیه انسان‌ها نظیر خوراک، پوشاک، مسکن و دارو را فراهم می‌آورند، می‌توانند بر سلامت و شادابی روح و جسم، رونق اقتصادی و پیشرفت روزافزون جامعه بشری و پایداری محیط زیست جهان و کشورها نقش داشته باشند.

از طرفی دیگر تنوع زیستی، میراث ارزشمندی است که بشر آن را از نسل‌های قبل به امانت گرفته است و باید به نسل‌های بعد بسپارد و حفاظت از آن، ریشه در اخلاق، فرهنگ و اعتقادات ملت‌ها دارد. نحوه برخورد انسان با محیط زیست، رابطه نزدیکی با فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی در ادیان و جوامع گوناگون دارد. در بیشتر مذاهب، از جمله دین اسلام به طور ویژه احترام به طبیعت و حفاظت از گونه‌های زیستی موجود در آن، مورد توجه و جزو تعالیم دینی محسوب می‌شود. این امر در فرهنگ‌های بومی و جوامع پایبند به اعتقادات سنتی نیز مورد توجه قرار دارد.

استان اردبیل به دلیل موقعیت جغرافیایی، برخورداری از تنوع اقلیمی و اکوسیستمی و با وجود منابع آبی مطلوب از غنای گونه‌ای بالایی برخوردار است. براساس آخرین بررسی‌ها بیش از 353 گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهی در اکوسیستم‌های خشکی و آب‌های داخلی استان اردبیل شناسایی شده است.

سعید شهند گفته، در این منطقه پستانداران با 47 گونه شناسایی شده، طیف وسیعی از جانوران را از نظر جثه در بر می‌گیرد، به طوری که از حشره خور کوتوله 2 گرمی در دشت مغان تا خرس قهوه‌ای به وزن بیش از 200 کیلوگرم در اکثر زیستگاه‌های طبیعی استان را می‌توان در این رده مشاهده کرد.

به گفته وی، همچنین در میان مهره‌داران بیش از 250 گونه پرنده شناسایی و گزارش شده که از این تعداد گونه‌ معادل گونه‌های پرنده گزارش شده در چندین کشور اروپایی است، به طوری که پرندگان به سبب برخورداری از قدرت پرواز، صاحب وسیع‌ترین محیط بلامعارض در جهان یعنی هوا هستند.

هم اکنون پرندگان مهاجری نظیر پلیکان خاکستری، باکلان کوچک، عروس غاز، اردک بلوطی، هما، عقاب طلایی، لاچین، بالابان، شاهین، بحری، غاز پیشانی سفید کوچک و تعدادی دیگر از گونه‌ها در استان اردبیل و کشور و حتی در سطح جهانی در خطر بوده و جزء پرندگان حمایت شده و در معرض تهدید هستند.