یک مدرس دانشگاه گفت: در سال ۹۹ بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده که خط فقر در تهران به ۱۰ میلیون تومان رسیده است.

به گزارش تسنیم، شیوع ویروس کرونا به طرز عجیبی بر روی کسب وکارها در سراسر ایران تأثیر گذاشت. با توجه به اینکه شرایط اقتصادی در ایران از وضعیت مطلوبی برخوردار نبود, به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی اثرات این ویروس تعداد زیادی از کارگران را بیکار کرد.

علاوه بر اینکه تعدادی از مشاغل به خاطر کرونا تعطیل شدند,تعداد زیادی از کارگران هم به این واسطه بیکار شدند, اما بودند کارگرانی که خود گرفتار این بیماری شدند و کارفرمایانی که سواستفاده گر به بهانه گرفتن کرونا آنها را اخراج کردند.

هادی ابوی، دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری کشور با اشاره به اینکه 70درصد کارگران در بخش خدمات فعالیت دارند، گفت: کارفرمایان نباید کارگران مبتلا به کرونا را اخراج کنند.

وی با اشاره به بیکاری تعدادی از کارگرانی که فاقد بیمه بودند و در دوران کرونا بیکار شدند، گفت: متأسفانه تعدادی از کارگران در زمان کرونا بیکار شدند این دسته از کارگران که تعدادشان کم نبود بیمه نداشتند. در شرایط شهرهای زیارتی مانند مشهد تعداد این کارگران چشمگیر بود.

وی ادامه داد: چراکه اکثر مشاغل خدماتی، به‌خصوص خدمات زائر(ظرفشوی‌های هتل‌ها، کارگران خشکشویی‌ها، کارگران زائرسراها و...) از جمله کارگرانی بودند که به‌دلیل تعطیلی مشاغل شغل خود را از دست دادند و شغلشان تحت‌تاثیر قرار گرفت.

وی ادامه داد: برخی از کارگران ماه‌ها است که هیچ‌گونه درآمدی نداشته و هر آنچه پس‌انداز کرده بودند را صرف هزینه‌های جاری خانواده خود کرده و درحال‌حاضر با مشکلات معیشتی شدیدی روبه‌رو هستند و از طرفی فاقد بیمه هستند که بتوانند از بیمه بیکاری استفاده کنند.

دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری کشور با بیان اینکه شرایط برای کارگران به‌گونه‌ای شده است که اگر کارگری مبتلا به کرونا شود بیکار می‌شود، گفت: انتظارمان این است که اگر کارگری مبتلا به کرونا شد، کارفرما عذرش را نخواهد، بلکه کمک کند تا مشکل حل شود و پس از درمان به سرکار خود برگردد و کارفرمایان اگر طبق قانون کارگران خود را بیمه کنند برای چنین روزهای کارگر خوب است، علاوه بر اینکه هزینه درمان کارگران کاهش می‌یابد، می‌توانند از حمایت اجتماعی برخوردار باشند.

وی گفت: کارگران حاضرند کرونا بگیرند، اما بیکار نشوند تا مقابل زن و فرزندان خود شرمنده نباشند، با توجه به اینکه تعدادی از کارفرمایان مراعات مریضی و بیماری کارگران را نمی‌کنند. احتمال بیکاری زیاد است. کارفرمایان باید به‌گونه‌ای رفتار کنند که کارگران نگران معیشت خود نباشند.اگر کرونا بگیرند هم می‌توانند بعد از بهبود به سرکار خود بیایند.

ابوی با بیان اینکه کارگران درحال‌حاضر برای تامین مایحتاج زندگی خود با مشکلاتی مواجه است و تامین هزینه‌های اقلام بهداشتی برای پیشگیری از کرونا فشار مضاعفی بر جامعه کارگری تحمیل کرده است، گفت: کارخانه‌ها، واحدهای کارگاهی و ... در راستای رعایت پروتکل‌های بهداشتی ماسک و دیگر اقلام مورد نیاز را در اختیار کارگران قرار می‌دهند، اما طبق آمار و اطلاعات موجود بیش از 600 تا 70 درصد جامعه کارگری کشور در بخش صنوف و خدمات مشغول فعالیت هستند و کارگاه، لوازم بهداشتی در اختیارشان نمی‌گذارد و خود کارگران باید اقدام مورد نیاز برای پیشگیری از ویروس کرونا را تهیه کنند.

*خط فقر در تهران به 10میلیون رسیده است

زهرا کریمی،عضو هیئت علمی دانشگاه با تاکید بر اهمیت توجه به بیکاری زنان و فقر در جامعه گفت: در کشورهای درحال توسعه، فقر گسترده‌تر از کشورهای پیشرفته است و در رابطه با توزیع جغرافیایی فقر هم شاهد هستیم گستردگی فقر در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری است.

وی با تأکید بر آسیب پذیری بیشتر زنان نسبت به مردان در بازار کار، ادامه داد: در بازار کار نیز زنان بیش از مردان آسیب‌پذیر هستند زیرا بخش اعظم مشاغل غیررسمی ( که قوانین مربوط به قانون کار را رعایت نمی‌کنند و امنیت شغلی کمی دارند)، دراختیار زنان است، بنابراین بیکاری در کمین همیشگی زنان قرار دارد. همچنین در جهان، زنان با کاری برابر درآمدی کمتر از مردان دارند. این وضعیت نابرابر در ایران هم وجود دارد.

کریمی در توضیح روند رو به رشد فقر در ایران گفت: طبق تحقیقی که مرکز پژوهش‌های مجلس انجام داده و نتایج آنرا منتشر کرده است خط فقر در سال‌های 97و 98به شکل چشمگیری افزایش داشته است. درسال 98خط فقر در تهران 4میلیون و 500هزار تومان اعلام شده و در سایر نقاط کشور هم خط فقر 2میلیون تومان بیان شده است. این در حالی است که حداقل حقوق کارگری حتی در سال 99هم زیر 2میلیون تومان است . بسیاری از افراد شاغل در شهرستان‌ها عملا با دریافت حداقل حقوق کارگری در زیر خط فقر زندگی می‌کنند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در سال 99بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده که خط فقر در تهران به 10میلیون تومان رسیده است. هزینه اجاره مسکن و خوراک و... شرایط را به سمتی برد که شاهد مهاجرت افراد به حومه شهر هستیم، که همین امر هم علاوه برهزینه اجاره، هزینه دوری راه و حمل و نقل و... را نیز بر خانواده‌ها تحمیل کرده و تقریبا شاهد هستیم طبقه متوسط در حال نزدیک شدن به طبقه فرودست است. طبق آمارهای منتشر شده بیش از 50 درصد از خانواده‌هایی که زیر خط فقر قرار دارند حداقل یک نفرمشغول به کار دارند اما مشکل، درآمد پایین این فرد شاغل است که درآمدش کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و خانواده در زیر خط فقر قرار گرفته است.

کریمی گفت: وقتی اقتصاد خوب عمل نکند بنگاه‌های بزرگ اقتصادی ایجاد نمی‌شوند، در حالی که بنگاه‌های بزرگ اقتصادی به دلیل توان اقتصادی در رعایت حقوق کارکنان و بیمه ودستمزد و ... بهتر عمل می‌کنند اما بنگاه‌های کوچک، شرایط قانون کار و بیمه را رعایت نمی‌کنند و شرایط کار برای کارکنان این بنگاه‌ها سخت‌تر است. در سه سال گذشته بنگاه‌های کوچک یا حتی خود اشتغالی بیشتر ایجاد شده و خبری از شکل گیری بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نبوده است.

* فقر و بیکاری تاثیر متقابل بر هم دارند

روزبه کردونی، پژوهشگر و دستیار ارتباطات اجتماعی و حقوق شهروندی وزیر کار نیز در این نشست گفت: تاریخ نشان داده که فقر و بیکاری تاثیری متقابل بر هم دارند، در پاندمی تیفوس 1948یا در شیوع آنفلونزای اسپانیایی 1918این ارتباط متقابل مورد بررسی قرار گرفته و در تحقیقاتی که در ایران هم انجام شده این تاثیر متقابل تایید شده است. این پژوهشگر ادامه داد: طبق نتایج تحقیقات، بیماری فراگیر باعث افزایش فقر می‌شود و از سویی میزان فقر هم بر شیوع و ماندگاری بیماری تاثیر گذار است.از سویی تا قبل از شیوع کرونا گفتمان سیاسی فقر یک موضوع فرعی بود. یکی از سوالاتی که بعد از شیوع کرونا مطرح ‌شد این بود که چرا سیاست‌های مقابله با فقر موفق نبوده و فقر یک موضوع فرعی بوده است؟

کردونی با تاکید بر شرایط سخت ایران در مواجهه با کرونا نسبت به سایر کشورهای دنیا، گفت: در شرایطی که ایران تحت شدیدترین و ظالمانه‌ترین تحریم‌های اقتصادی قرار داشت، انواع حوادث را نیز از سیل و زلزله گرفته تا اعتراضات خیابانی تجربه کرده است که همین عوامل سبب شده تاب‌آوری اجتماعی ایران به شدت کاهش یابد و دقیقا در این شرایط سخت اقتصادی و اجتماعی و کاهش تاب‌آوری شاهد شیوع کرونا هم هستیم. بنابراین همه این موارد بر واکنش متقابل ما به کرونا تاثیرگذار بوده است.

وی با اشاره به امیدواری‌ها برای کاهش فقر قبل از شیوع کرونا ادامه داد: بانک جهانی در مطالعات سالانه خود در رابطه با وضعیت فقر در جهان نتایج تحقیقاتی را منتشر کرد که پیش‌بینی کرده بود جهان در سال 2020نسبت به سال 2019کاهش 8درصدی فقر را تجربه خواهد کرد که با شیوع کرونا این پیش‌بینی محقق نشد. علاوه بر این بر اثر کرونا، فقر رشد یافته است، که این امر فقط مختص ایران نیست و جهان با اثرات این بیماری دست به گریبان است.

این استاد دانشگاه با بیان این جمله که «کرونا یک شوک برون‌زای ناشناخته برای همه کشورهای دنیا بود که واکنش‌ها به آن متفاوت است» افزود: تاثیر کووید 19را در چند حوزه از جمله تاثیر کرونا بر درآمدهای ناشی از کار، همچنین تاثیر کرونا بر درآمدهای غیر شغلی و تاثیر کرونا بر مصرف، می‌توان بررسی کرد.

وی در رابطه با راهکارهای کاهش آسیب‌کرونا نیز گفت: می‌توان به نقش سیستم‌های اجتماعی در قبال شوک‌های برون‌زا در افزایش تاب آوری اشاره کرد. همچنین افزایش انعطاف‌پذیری در حوزه بیمه‌های اجتماعی، مساعدت‌های اجتماعی و دخالت در بازار کار نیز می‌توانند راهکاری برای کاهش آسیب‌های کرونا باشد.

*هرچه مرگ و میر بیشتر، افت کسب وکارهای جدید هم بیشتر

علا‌ءالدین ازوجی،مشاور وزیر و سرپرست توسعه اشتغال و سیاستگذاری به آثار ساختار سیاسی بر شیوه مدیریت کرونا و تاثیر کرونا بر مناسبات ملی و جهانی پرداخت. او گفت: با توجه به اثرگذاری ویروس کرونا بر همه مناسبات ملی و جهانی به ویژه در بحث مدیریت کسب و کار، پیش از هر چیز باید آینده نگری ما اصلاح شود.

ازوجی ادامه داد: بیش از 30کشور از جمله ایران با اثرات مستقیم و گسترده کرونا مواجه شده‌اند و تجربه نشان داده حتی کشورهایی که هزینه‌های بهداشتی بالایی نسبت به سایر کشورها داشته‌اند نیز آمار بالایی از ابتلا و مرگ ناشی از کرونا را تجربه کرده‌اند. این امر نشان می‌دهد که رعایت نکات بهداشتی بدون رعایت فاصله گذاری اجتماعی تاثیر چشمگیری نخواهد داشت.

او به میزان بیکاری ناشی از کرونا اشاره کرد و گفت: همچنین در کشورهایی که‌ آمار مرگ ومیر بسیاری داشته‌اند میزان کسب و کارهای جدید افت داشته است.

این استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود تاکید کرد: همچنین اقتصاد جهانی رشد منفی 8تا 9درصد را تجربه کرده است که اثر مستقیم بیماری کرونا بوده و نشان از رکود عمیقی دارد.

ارزوجی به کشورهای موفق در مدیریت کرونا اشاره کرد و افزود: کشورهایی که تاب‌آوری اجتماعی بالایی داشته‌اند توانسته‌اند نسبت به کشورهای در حال توسعه در مدیریت کرونا بهتر عمل کنند.البته نقطه ثقل تاثیر کرونا بر مشاغلی است که مبتنی بر سفر یا گردشگری بودند بنابراین ضرورت دارد دولت ها برای شاغلین بخش گردشگری تمهیدات ویژه در نظر بگیرند.

وی گفت: در این بین توجه دولت ها برای حمایت از بنگاه های اقتصادی معطوف به بنگاه‌های رسمی است که کد تامین اجتماعی دارند، زیرا این بنگاه ها قابل شناسایی و نظارت بوده و حمایت راحت‌تر است اما در مشاغل غیررسمی که امکان تعطیلی ،بیکاری و تعدیل نیرو بیشتر است، خبری از حمایت هم نیست.