سباستین مئونیر یک مشاور در حوزه‌ی مدیریت مالی با ۱۵ سابقه‌ی توسعه و نوآوری در کسب‌وکار است. او همچنین یک مربی کارکشته‌ی استارتاپ و سخنرانی مسلط در زمینه‌ی فین‌تک‌ها است که نظر خود را در خصوص گمانه‌زنی پیرامون نابودی بیت‌کوین به شرح زیر تشریح می‌کند. در ادامه با او همراه می‌شویم.

پیش از اینکه نظریه‌ای ارائه دهیم، بهتر است اول ببینیم با چه حقایقی مواجه هستیم. همه‌ی ما بارها و بارها از نابودی بیت‌ کوین شنیده‌ایم.

علی‌رغم اینکه نخستین رمزارز جهان طی ۱۰ سال گذشته کاملاْ فعال و زنده است، بدیهی است که صحبت از مرگ و نابودی آن ژست جالب و مجذوب‌کننده‌ای ایجاد می‌کند. چه بسا برخی افراد نخبه با دامن زدن به این موضوع که من آن را «سندرم اختلال بیت‌کوین» می‌نامم، مطرح شده‌اند. باوجود اینکه هرروز اشتباه بودن مواضع چنین افرادی اثبات می‌شود، اما بازهم اصرار دارند بگویند بیت‌کوین رو به نابودی است.

اما اگر فرض کنیم این افراد از هوش و ادارک مشخصی برخوردار باشند، تنها دلیل پیش‌بینی‌های اشتباه و مباحثه‌‌های هیجانی آن‌ها این است که هرگز وقتی را برای مطالعه و درک نحوه‌ی کار این سیستم اختصاص نمی‌دهند.

براین اساس من تصمیم به تبیین تمام سناریوهایی که بیت‌کوین را به نابودی می‌کشاند، گرفته‌ام.

از منظر فنی، مادامی که شماری از کامپیوترها روی یک شبکه، سازوکار نرم‌افزاری بیت‌کوین را میزبانی می‌کنند، بیت‌کوین زنده است. تنها یک سناریوی پیچیده می‌تواند نابودی آن را در پی داشته باشد و آن هم این است که جامعه‌ی رمزارزها با طمع و سهل‌‌انگاری، خود را به نابودی بکشاند؛ درغیر این‌صورت، سال‌های آتی هم بیت‌کوین، عنوان برترین رمزارز را خواهد داشت.

سناریوی ۱: جنگ آخرالزمان

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): نزدیک به صفر

اثرات: نابودی یک‌باره

چنانچه تمامی منابع و زیرساخت‌های برق، اینترنت و ارتباطات در سرتاسر عالم به‌کلی از کار بیفتند، بلاک‌ها و گره‌های شبکه‌ی بیت‌کوین دیگر قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر نیستند؛ و این سیستم دیگر بی‌استفاده خواهد بود.

قطع موقت و سراسری اینترنت در کل دنیا قطعاً منجر به اختلالاتی در شبکه‌ی بیت‌کوین خواهد شد، لیکن باید به‌یاد داشت که سیستم (طبق چارچوب طراحی) مجدداً از نقطه توقف بزرگترین زنجیره، فعالیتش را ادامه می‌دهد.

اگر طرفداران ثابت‌قدم و موزه‌ها هم مقید به حفظ روند فعالیت نرم‌افزار بیت‌کوین باشند، این گزاره‌ی فنی که بیت‌کوین هرگز نابود نمی‌شود، کاملاً صحیح است.

سناریوی ۲: مشکل بحرانی

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): کم

اثرات: اختلال ناگهانی

در این حالت، اگر خطا و مشکلی در یکی از به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری بیت‌کوین رخ دهد، مثلاً در ابعاد افتضاحی که برای پروژه DAO پیش آمد (و روی شبکه بلاک‌های اتریوم تعبیه شده بود)، بدین‌شکل یکپارچگی سیستم در معرض خطر قرار می‌گیرد.

حتی اگر همه‌ی بلاک‌ها بپذیرند تا اصلاحات لازم در کدها را انجام دهند (که ضمانتی برای این کار وجود ندارد)، نصب نسخه‌ی جدید و راه‌اندازی مجدد سیستم حداقل یک کاهش قیمت یا یک فورک جدید را در پی خواهد داشت.

جامعه‌ی نگهدارندگان بیت‌کوین به فکر این ریسک هم بوده‌اند؛ هر تغییری در کد نرم‌افزارها مورد بازبینی قرار گرفته و در همه‌ی سمت‌ها طبق دستورالعمل‌ها و ضوابط جاری آزمایش می‌شود. (به کنایه) گفته می‌شود فقط ناسا است که می‌تواند کد نرم‌افزاری تولید کند که هیچ کم و کاستی در آن نباشد.

سناریوی ۳: فورک‌های منجر به نابودی

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): کم

اثرات: نابودی آرام

اگر برخی در شبکه با مسیر حرکت بیت‌کوین به دلایل فنی (یا شاید هم با انگیزه‌های طمع مالی) موافق نباشند، این رمزارز می‌تواند بارها فورک شود.

انشعاب بیت‌کوین‌کش که تابستان سال گذشته رخ داد، چندان ضرری برای خود بیت‌کوین نداشت، چراکه بعد از این اتفاق با کاهش تعداد گره‌ها و توان هش مواجه شد. طبق طرح‌ریزی‌ها، انشعاب زیادی می‌تواند رخ دهد و متعاقب آن شبکه هم خرد و ضعیف می‌شود.

با این رویداد، بیت‌کوین تسلطش را از دست می‌دهد و به‌آرامی منقرض می‌شود. لذا باید تاکید کرد که کنترل این موضوع در دست جامعه بیت‌کوین است و تنها کافیست که نخواهد این اتفاق بیفتد.

سناریوی ۴: سرکوب توسط دولت‌های هم‌پیمان

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): پنجاه درصد و کمتر

اثرات: نابودی ناگهانی

هیچ دولتی به‌تنهایی نمی‌تواند بیت‌کوین را از بین ببرد، چراکه اساساً ساختار غیرمتمرکزی دارد. هرچند می‌توانند کنترل و محدودیت‌هایی در مرزهای حکمرانی خود بر آن اعمال کنند.

به‌عنوان مثال، می‌توانند حساب بانکی شرکت‌های فعال در عرصه‌ی رمزارزها را مسدود کنند یا تاسیس کسب‌وکارهای مرتبط با آن را ممنوع اعلام کنند. حتی اگر چند کشور مشترکاً اقدام به وضع ممنوعیت در حوزه‌ی رمزارزها بکنند، باز هم اثرات آن محدود خواهد بود و این کسب‌وکارها به مناطقی مهاجرت می‌کنند که قوانین در آنجا همگرایی بیشتری با کارشان داشته باشد.

دقیقاً چنین اتفاقی سال پیش رخ داد و دولت چین فرآیندهای ثبت سفارش و خرید داخلی بیت‌کوین را ممنوع کرد. در حالی که احتمال همراهی چند کشور دیگر در اخذ و اجرای چنین تصمیمی برای بیت‌کوین تقریباً قطعی است، باز هم اجماع سراسری برای این کار غیرممکن به‌نظر می‌رسد (گویی سازمان ملل بخواهد به این توافق بپیوندد).

در یک مثال دیگر می‌توان اشاره کرد به اینکه بیت‌کوین در ژاپن کاملاً قانونی است. حال اگر آمریکا، اروپا، انگلستان و چین متفقاً آن را ممنوع اعلام کنند، ضربه‌ی بسیار بزرگی خواهد بود. هرچند که بیشتر احتمال می‌رود به‌جای ممانعت با وضع قوانین بر بازار رمزارزها و اخذ مالیات، در عین حال از حقوق سرمایه‌گذاران آن حوزه نیز حفاظت کند.

سناریوی ۵: هک شدن در سطح گسترده

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): پنجاه درصد و بیشتر

اثرات: اختلال موقتی

این سناریو در چند حالت ممکن است رخ دهد.

نخست اینکه خود پروتکل بیت‌کوین توسط یک مرجع با انگیزه‌ز تخریب، هک شود؛ که به آن «حمله‌ی ۵۱ درصد» می‌گوییم.وقوع این حمله روی کاغذ محتمل است، اما با احتمال بسیار کم.

اگر از بطن موضوع نگاه کنیم، مهاجمان این حمله‌ی ۵۱ درصد، درحقیقت در حال نابودی منبع درآمد خود هستند. اما از منظر کلی، این حمله نیازمند میزان زیادی سرمایه برای تامین تجهیزات ماینینگ و هزینه‌های مصرفی نظیر برق است و بازهم منبع درآمد مهاجم از بین می‌رود.

اما احتمال بیشتر آنجاست که حمله‌ها به نرم‌افزارهای مستقر بر بستر پروتکل رخ دهد.

سال ۹۳ صرافی ژاپنی Mt. Gox در حالی هک شد (مصداقی از این نوع حمله)، که ۷۰ درصد از تراکنش‌های کل شبکه بیت‌کوین در آنجا پردازش می‌شد. اما امروز صرافی‌های بسیار زیادی در سرتاسر جهان شکل گرفته‌اند. اگر یکی از آن‌ها مورد حمله‌ی هکرها قرار بگیرد و میزان زیادی از بیت‌کوین هم به سرقت برود، نوسانی در قیمت ایجاد می‌شود، اما بیت‌کوین به روال خودش باز می‌گردد.

به‌عنوان یک مثال دیگر، اخیراً معادل ۴۰۰ میلیون دلار رمزارز NEM از صرافی ژاپنی Coincheck سرقت شد؛ لیکن قیمت این ارز ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافت، آن هم فقط به مدت یک روز.

سناریوی ۶: ظهور ارز بهتر

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): پنجاه درصد و کمتر

اثرات: نابودی آرام

آیا ممکن است که یک ارز "بهتر" جای بیت‌کوین را بگیرد؟ (وقتی می‌گوییم بهتر، مشخصاً منظور این است که سودآوری بیشتری در ماینینگ داشته و هزینه‌های کارمزدی آن هم برای کاربران کمتر باشد و سایر شرایطش مثل بیت‌کوین باشد).

بیایید آن را بررسی کنیم: این بحث بیشتر اقتصادی است. برتری این رمزارز جدید باید به‌حدی باشد که ارزش برند و اثربخشی شبکه‌ی آن هم از وضعیت فعلی بیت‌کوین بالاتر باشد.

طبیعتاً تاکنون که چنین اتفاقی نیفتاده است. علاوه‌بر آن، به برخی دلایل اقتصادی و حاکمیتی (و نه علل فنی)، نمی‌توان حتی تا پنج سال آینده رمزارز جدیدی که زیرساختش در همه کشورهای جهان وجود داشته باشد را تولید کرد.

یک توجیه اقتصادی دیگر هم وجود دارد که به‌موجب آن، اگر قیمت برق رشد چشمگیری داشته باشد، ماینینگ دیگر کار دارای منفعتی نیست. لذا تنها استخرهای ماینینگ که چنین هزینه‌ای برایشان توجیه دارد، باقی می‌مانند.

به هر حال این یک معادله با دو مجهول هزینه و امنیت است. هزینه‌ی امنیت بیت‌کوین باید کاهش یابد؛ درحالی که یکپارچگی ساختار باید حفظ شود.

سناریوی ۷: بی‌رمقی بازار

احتمال وقوع (در ۵ سال آینده): کم

اثرات: نابودی آرام

اگر استارتاپ‌های حوزه‌ی رمزارزها نتوانند ارزش قابل‌توجهی را خلق کنند، گرایش و وفاداری مردم به رمزارزها و توکن‌ها به‌آرامی کاسته می‌شود (تقریباً مشابه همان فضای بازار کساد سال ۹۴ و ۹۵).

در این حالت، روند رشد بازار به‌آرامی متوقف شده و ارزش آن هم تثبیت می‌شود. جذابیت بازار از منظر سرمایه‌گذاری از بین می‌رود و حتی روند کاهشی هم در پیش می‌گیرد.

شخصاً معتقدم که استارتاپ‌های حوزه‌ی رمزارز در دنیای واقعی، ارزش‌آفرین خواهند بود. هرجور که حساب کنید بازار رمزارزها هنوز کال است و خیلی وقت داریم تا از آن زده شویم. همان‌طور که تاریخ نشان داده است، بازار همیشه قابلیت قدرت گرفتن دوباره را دارد.